ZBIGNIEW MORDAWSKI

Zbigniew MORDAWSKI Zbigniew Mordawski ur. się 10 listopada 1924 roku w Szalowej (pow. gorlicki) w rodzinie Mariana i Heleny z Domosławskich. Jego ojciec był zawodowym oficerem WP i w związku z jego służbą rodzina często zmieniała miejsce zamieszkania.

W 1931 roku Zbigniew rozpoczął naukę w Krakowie, gdzie ukończył pierwszą klasę Publicznej Szkoły Powszechnej Męskiej im. J. Sobieskiego, następnie kontynuował ją w Grudziądzu. Po ukończeniu szkoły powszechnej uczęszczał do Prywatnego Gimnazjum Koedukacyjnego w Kartuzach, gdzie w 1939 r. otrzymał promocję do klasy trzeciej. Dalszą edukację przerwała wojna. Rodzina Mordawskich została ewakuowana na wschód. Młody Zbyszek z matką trafił do Chełma Lubelskiego, skąd udało im się wrócić do domu dziadka Aleksandra Mordawskiego w Szalowej. Tu dotarła wieść o ojcu kapitanie, który trafił do oflagu.

Terror okupanta nie stłumił w młodym chłopcu aspiracji dalszego zdobywania wiedzy. Od września 1940 r. dojeżdżał codziennie pociągiem do Jasła, gdzie zdobywał wiedzę na dwuletnich Państwowych Kursach Przygotowawczych do Szkół Zawodowych, które chroniły go przed wywózką na roboty przymusowe do Niemiec. Ponieważ warunki bytowe w domu dziadka Aleksandra stawały się coraz trudniejsze, więc aby zapewnić byt matce i dziadkom, musiał podjąć pracę zarobkową. Od lutego 1943 do końca okupacji niemieckiej pracował jako praktykant kolejowy na byłej Kolei Wschodniej, która do 1945 roku łączyła Berlin z Królewcem (obecnie Kaliningrad).

Dzięki ukończonym kursom przygotowawczym mógł po wojnie ubiegać się o świadectwo gimnazjum ogólnokształcącego przed komisją weryfikacyjną w Nowym Sączu, z rąk której otrzymał dokument ukończenia szkoły.

W styczniu 1945 r. podjął pracę jako kancelista PKP w Stróżach a następnie w Tuplicach (pow. żarski). 1 stycznia 1946 roku został przeniesiony do oddziału podległego Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych we Wrocławiu.

Po wygaśnięciu umowy wrócił do Szalowej do domu dziadka Aleksandra. Dojeżdżał codziennie pociągiem do Gorlic, gdzie uczęszczał do Liceum Handlowego, wchodzącego w skład prywatnego Miejskiego Koedukacyjnego Gimnazjum Kupieckiego. W lutym 1947 znalazł się pośród czterdziestu pięciu absolwentów placówki (obecnie Zespół Szkół Ekonomicznych). Po otrzymaniu świadectwa dojrzałości przeniósł się z rodzicami do Szczecina i rozpoczął studia w filii poznańskiej Akademii Handlowej.

Po drugim roku studiów Zbigniew Mordawski przerwał naukę i przez dwa lata pełnił funkcję księgowego w prywatnej szczecińskiej firmie „E. Matczak”, a od kwietnia 1951 r. podjął pracę na okres trzech miesięcy w Dyrekcji Okręgowej Radiofonizacji Kraju w Szczecinie. Następnie wyjechał do Krakowa, w którym znalazł kilkumiesięczne zajęcie w Powszechnej Spółdzielni Spożywców.

W lutym 1952 r. został zatrudniony jako księgowy w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego (ZNTK) w Nowym Sączu, gdzie przepracował 35 lat. W tym mieście poznał swoją przyszłą żonę Julię Kos, którą poślubił 12 czerwca 1958 roku.

Pracując w ZNTK kontynuował przerwaną naukę w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie i w lipcu 1956 r. otrzymał dyplom ukończenia studiów stopnia pierwszego z tytułem ekonomisty. W roku 1962 uzyskał dyplom ukończenia studiów stopnia drugiego z tytułem magistra ekonomii.

Podczas studiów i pracy w sądeckich zakładach nie zapomniał o stronach rodzinnych i często odwiedzał rodzinę Mordawskich w Szalowej oraz liczne grono znajomych i przyjaciół.

W nowosądeckich ZNTK pracował na różnych stanowiskach, gdzie pod koniec 1965 r. przyjął obowiązki głównego ekonomisty. 1 kwietnia 1967 roku został powołany na stanowisko zastępcy dyrektora do spraw ekonomicznych. Pełnił tę funkcję do końca lipca 1968 r. W latach 80 opracował zakładowy system płac. Przed przejściem na emeryturę w 1987 roku zajmował stanowisko kierownika działu zatrudnienia i płac.

Zbigniew Mordawski był z zamiłowania historykiem. Przez wiele lat interesował się historią Polski i dziejami wojskowości polskiej w XX wieku. Wiele artykułów poświęcił wojnie obronnej 1939 na Sądecczyźnie. Posiadał bogate archiwum, które wykorzystał przy opracowywaniu materiałów historycznych do „Rocznika Sądeckiego” Na jego łamach zamieszczał, artykuły o treści historyczno – wojskowej (np. „Materiały do dziejów 1 Pułku Strzelców Podha-lańskich w Nowym Sączu”, „Karpacka Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1991”, „Polska Podziemna Armia Niepodległościowa 1947-1949 według wspomnień Henryka Ferenca i Jana Lichonia”) recenzje książek (np. Boczoń Władysław, Gorliccy Sybiracy; Bieniek Józef, Nad brzegami Ropy. Z dziejów wojskowego ruchu oporu w Ziemi Gorlickiej), biogramy zasłużonych obywateli Sądecczyzny a także artykuły poświęcone szkolnictwu („Szkolnictwo ekonomiczne w Nowym Sączu”) i opieki zdrowotnej („Z dziejów nowosądeckiego szpitala 1906-1996”) w Nowym Sączu.

Miał też swój wkład w monografii „Dzieje miasta Nowego Sącza” pod red. F. Kiryka. W III tomie tej publikacji z r. 1996 znalazł się rozdział pt. „Opieka zdrowotna i opieka społeczna w latach 1945-1990”, który opracował wspólnie z Marianem Nowakiem.

Za działalność zawodową i społeczną został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1983), Srebrnym Krzyżem Zasługi (1976), Srebrną (1966) i Złotą Odznaką Przodującego Kolejarza (1975), Złotą Tarczą Herbową Nowego Sącza (1975), Złotą Odznaką za Zasługi dla Województwa Nowosądeckiego (1984), Medalem 700-lecia Nowego Sącza (1997), Złotą Odznaką Centralnego Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego (1978), Odznaką Zasłużonego Działacza Ruchu Spółdzielczego (1984).

Zbigniew Mordawski zmarł 20 listopada 2003 roku i znalazł spoczynek na cmentarzu komunalnym przy ulicy Rejtana w Nowym Sączu.

(Powyższy życiorys oparto częściowo na artykule Krystyny Sikory, zamieszczonym w 33 t. Rocznika Nowosądeckiego z 2005 r.).

Opracowanie: Aleksander Wietrzyk