STEFANIA CZUCHNOWSKA

Stefania Czuchnowska z Reców urodziła się 4 października 1902 roku w USA. Przez kilka lat wychowywała się w USA, po czym wraz z rodzicami powróciła do Łużnej. Od najmłodszych lat była związana z działalnością Teatru i Chóru Włościańskiego w Łużnej.

W latach trzydziestych poznała awangardowego poetę i radykalnego działacza młodzieżowego Mariana Czuchnowskiego, za którego wyszła za mąż w czerwcu 1939 roku, a 1 września żegnała go na zawsze, wyruszającego na wojenną tułaczkę.

Stefania, mając pod opieką niedołężną matkę Marię i ciotkę, pozostała w kraju. Na życie zarabiała pracą na roli i krawiectwem. Jej pracownia krawiecka stanowiła bazę dydaktyczną dla mieszkanek Łużnej i Koła Gospodyń Wiejskich. Prowadziła kursy kroju i szycia, śpiewu, sztuki aktorskiej i kulinarnej: uczyła wszystkiego, co ułatwiało życie kobiecie wiejskiej.

Po wielu tygodniach oczekiwania otrzymała urzędową kartkę z zawiadomieniem o śmierci męża w moskiewskim więzieniu na Łubiance. Wiadomość okazała się nieprawdziwą, ale wtedy o tym nie wiedziała. Pogodzona z losem nawiązała kontakt z ludową organizacją podziemną „Rocha”, przybrała pseudonim „Ksawera”, a jesienią 1943 roku weszła w skład powiatowego kierownictwa Ludowego Związku Kobiet (LZK).

Po utworzeniu gminnych kierownictw LZK w mieszkaniu Stefanii odbyła się konferencja powiatowa dla działaczek tej organizacji, którą poświęcono sprawom organiza­cyjnym, działalności LZK w poszczególnych miejscowościach, gromadze­niu leków i opatrunków, szkoleniu sanitariuszek, działalności patriotyczno-wychowawczej i zorganizowaniu sanitariatu Batalionów Chłopskich (BCh). Jej dom rodzinny spełniał ważną rolę punktu kontaktowego oddziałów BCh i był zawsze otwarty także dla innych organizacji konspiracyjnych oraz partyzantów należących do różnych frakcji zbrojnych i różniących się radykalnie poglądami politycznymi. Maszyna do pisania, która pozostała po mężu Marianie, służyła do powielania podziemnych rozkazów i prasy konspiracyjnej.

Po wojnie Stefania Czuchnowska zajęła się reżyserią sztuk Towa­rzystwa Teatrów i Chórów Ludowych, które w 1947 roku zaprezentowało mieszkańcom Łużnej bogaty dorobek artystyczny zespołu teatralnego.

Pozostała czynną działaczką Stronnictwa Ludowego, rad narodowych i organizacji kombatanckich. Była współorganizatorką wielu przedsięwzięć amatorskiego ruchu artystycznego oraz w ramach Koła Gospodyń Wiejskich organizowała kursy kroju i szycia dla okolicznych gospodyń. Została członkiem Komitetu Budowy Wiejskiego Domu Kultury w Łużnej, a później weszła w skład komitetu organizacyjnego jubileuszu 50-lecia Teatru i Chóru Ludowego i otwarcia domu kultury. Należała do ścisłego grona czytelniczek-rekordzistek biblioteki publicznej w Łużnej imienia jej męża i do końca swoich dni żyła wszystkim, co działo się w kraju i na szerokim świecie. Ze szczególną estymą, wręcz pietyzmem, odnosiła się do wszystkiego, co dotyczyło ziemi gorlicko-sądeckiej.

Zmarła w 1997 r. i w przededniu świąt Bożego Narodzenia na cmentarzu parafialnym w Łużnej odbył się uroczysty pogrzeb. W tej ostatniej posłudze towarzyszyło wielu mieszkańców Łużnej, którzy pamiętali o udziale, jaki wniosła w rozwój społeczno-kulturalny gminy podczas swojego 95-letniego życia.