LUDWIK DUSZA

Ludwik Dusza uro­dził się 5 kwietnia 1917 roku w Woli Łużańskiej w licznej chłopskiej rodzinie. Już jako chłopiec zaczął interesować się sprawami społeczno-politycznymi wsi. Za wzór godny naśladowania służył mu starszy brat Jan, wybitny działacz młodzieżowy i ludowego, późniejszy wiceminister finansów. Był działaczem wielkiego for­matu, choć jak sam mówił, pamiętał galicyjską biedę, a władzę zdobywał ciężką pracą.

W wieku 16 lat wstąpił do Związku Młodzieży Wiejskiej „Znicz-Wici”, a rok później do Stronnictwa Ludowego. W latach 1937-38 był słuchaczem Wiejskiego Uniwersytetu Orkanowego w Gaci Przeworskiej. W 1938 roku został wybrany prezesem Zarządu Powiatowego ZMW Wici i członkiem Zarządu Powiatowego SL w Gorlicach.

Po wybuchu wojny od roku 1940 wchodził w skład Powiatowego Kierownictwa Ru­chu Ludowego, a w 1943 został jego przewodniczącym. Ścigany przez okupanta został dwukrot­nie ranny. Jako „Gałązka” organizował na terenie powiatu trójki polityczne SL „Roch”, „Straż Chłopską”, „Młody Las” i administrację podziemną. Przyczynił się do scalenia oddziałów BCh ze strukturami Armii Krajowej. Wspólnie z M. Bembenkiem kierował wydawaniem podziemnego pisma ruchu ludowego „Nasza Droga”. Ujęty przez Niemców, zbiegł i dalej walczył do końca wojny.

W latach 1945-1947 pełnił funkcję Przewodniczącego Rady Powiatowej w Gorlicach. W latach dyktatury stalinowskiej wykazał się dużą odwagą cywilną. W czasie poświęcenia sztandaru Koła PSL w Łużnej za słowa: – Od was zależy, jaką będziemy mieć Polskę – ludową czy komunistyczną… – został usunięty z funk­cji przewodniczącego Rady Po­wiatowej i poddany szykanom. Po odwilży październiko­wej w 1956 r. przypomniano so­bie o jego zasługach i powołano na zastępcę przewod­niczącego Prezydium PRN w Gorlicach.

Wychowany na tra­dycjach samorządności lokalnej opowiadał się za przywróceniem po­wiatów i radość sprawiło mu poja­wienie się znowu powiatu gorlic­kiego na mapie administracyjnej kraju. Za swą uczciwość, odwagę i mądrość był człowiekiem niezwykle szanowa­nym. Przeszedł na emeryturę w 1975 roku.

W czasie swej wieloletniej aktywności politycznej i zawodowej uczestniczył czynnie w pracach PSL, licznych organizacji wiejskich, spółdzielczych, kultu­ralnych i stowarzyszeń w powiecie gorlickim. W latach 1947-1993 nieprze­rwanie piastował funkcję prezesa Zarządu Banku Spółdzielczego w Gorlicach. Pod koniec swego życia za swą działalność ludową otrzymał god­ność honorowego powiatowego prezesa PSL.

Ludwik Dusza był także nie­strudzonym zbieraczem doku­mentów i materiałów dotyczących organizacji i działań ruchu ludo­wego, podziemnej walki z oku­pantem, a także ruchu młodzie­żowego i spółdzielczości. Zgro­madził i pozostawił po sobie bo­gate zbiory o historycznym dzisiaj znaczeniu, liczne publikacje pra­sowe i opracowania, jak np. „Kryptonim Nadleśnictwo 14”, „Moja wieś w czasie okupacji”. Dokumentem cennym i niezwykle wartościowym jest „Album 100-­lecia ruchu ludowego”, nad którym pracował do końca swoich dni.

W czasie swojego życia uczynił wiele dla państwa, ruchu ludowego na Ziemi Gorlickiej, rodzinnej miejscowości i do końca swych dni pozostał wierny swym przekonaniom ludowym.

Zmarł w marcu 2000 roku jako jeden z ostatnich świadków i twórców historii ruchu ludowego. Nad jego grobem pochylały się liczne zielone sztandary.

…Pochylały, zielone, na wietrze

Przy brzezinach na cmentarzu gorlickim

I zagrały jak surmy wieczne

Słowa… —