FRANCISZEK JANIK

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Przyszedł na świat 7 lipca 1900 r. w Mszance w pow. gorlickim. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Mszance, a następnie do gorlickiego gimnazjum im. Marcina Kromera, gdzie w czerwcu 1919 r. zdał maturę i otrzymał świadectwo dojrzałości. Po ukończeniu gimnazjum podjął studia na uniwersytecie lwowskim. W latach 1927-39 pracował w kilku insty­tutach i biurach konstrukcyjnych lotnictwa, gdzie prowadził badania naukowe, korygował ob­liczenia prototypów samolotów, szybow­ców i balonów.

 

Przed II wojną światową dużą popularnością cieszyły się w Polsce sporty lotnicze i balonowe. Obok pilotów samolotowych duże sukcesy w powietrzu odnosili też piloci balonowi. W toruńskich zawodach balonowych w 1935 spośród 11 balonów zwycięstwo przypadło załodze „Syreny” w składzie por. S. Łojasiewicz i inż. F. Janik po rekordowym locie na odległość 610 km. Inżynier był wówczas pierwszym cywilnym pilotem balonowym wyszkolonym przez Aeroklub Warszawski.

 

Szczególną sławę polskim załogom przyniosły Zawody o Puchar Gordon Bennetta, w których kilkakrotne zwycięstwo odniosły polskie załogi. Po raz pierwszy inż. Janik wystartował w tych zawodach w 1936 z kpt. F. Hynkiem na „Warszawie II”. Ostatnie przedwojenne zawody rozegrane w Belgii w 1938 wygrała załoga, w skład której wchodzili Fr. Janik i Antoni Janusz. Zwycięska załoga odbyła lot o długości 1725 km w czasie 38 godzin I 35 minut lądując w Trojen w Bułgarii. Niestety wybuch II wojny światowej uniemożliwił dalszą organizację zawodów.

 

W latach 1939-1940 młody konstruktor przy­bywał we Francji i Turcji (Ankara), gdzie prowadził dalsze badania i projektował nowe typy sa­molotów. Po zawarciu w 1940 r. polsko-francuskiej umowy na odbudowę polskiego lotnictwa był współorganizatorem bata­lionu oficerów lotnictwa w Lyonie, gdzie wykładał budowę płatowców i aerodynamikę. Odegrał on ważną rolę w teoretycznym przygotowaniu przyszłych polskich „asów” RAF-u. Wiosną 1940 roku zo­stał przeniesiony do fabryki lotniczej w Paryżu i jako jeden z szefów biura studiów pracował do upadku Francji.

 

Po powrocie do kraju podjął pra­cę w Instytucie Lotnictwa i na Politechnice Warszawskiej, gdzie wykładał teorię lotnictwa, konstruował i dokonywał ekspertyz lotniczych. Był także wszechstron­nym pilotem i skoczkiem spadochronowym. Opublikował dziesiątki prac naukowych, szereg książek, podręczników i skryptów.

 

Profesor Franciszek Janik zmarł w Warszawie 27 grudnia 1975 roku i spoczął na cmentarzu wolskim.

 

Dla upamiętnienia zasług jego imieniem nazwano jedną z ulic na osiedlu mieszkaniowego Warszawa-Go­cłów. Z okazji 90-lecia Bitwy Gorlickiej i 650-tej rocznicy istnienia miasta Gorlice 2 maja 2005 odbyły się w Gorlicach Międzynarodowe Zawody balonowe o Memoriał Franciszka Janika, które zorganizowano po raz pierwszy w 1995 roku.

 

Oprac. A. Wietrzyk