ORKIESTRA DĘTA W ŁUŻNEJ

Pierwsze działania organizacyjne zmierzające do utworzenia orkiestry dętej w Łużnej rozpoczęto w 1912 roku, ale zespół w pełnym składzie zaczął funkcjonować w połowie 1913 roku. Pierwszym kierownikiem orkiestry został Antoni Zawiślak, który w dosyć krótkim czasie przygotował kilka łatwych utworów, i po kilkunastu próbach muzycy zagrali swój pierwszy koncert . W tym czasie zespół liczył 34 osoby. Orkiestra organizacyjnie podlegała zarządowi Towarzystwa Teatru i Chóru Włościańskiego, jednak była zespołem samodzielnym. Ze składek członków oraz darowizn zakupiono w renomowanej, lwowskiej firmie Mieczysława Niewczyka komplet instrumentów dętych. Równolegle trwały starania zmierzające do zorganizowania w Łużnej orkiestry symfonicznej, lecz I Wojna Światowa brutalnie je przerwała. Podczas działań wojennych zniszczona została siedziba orkiestry mieszcząca się w budynku mleczarni, a wraz z nią zniszczeniu uległa większość instrumentów. Te które ocalały znalazły się pod opieką Juliana Kotowicza.

W 1918 r. wznowiono próby i występy, chociaż brakowało zarówno muzyków, jak też instrumentów. Po wojnie polsko – bolszewickiej, z której wrócili powołani do wojska członkowie orkiestry, zwrócono się do odnośnych władz z petycją o wypłacenie odszkodowania za zniszczony w 1915 r. majątek. Otrzymano kwotę 256 marek polskich, co było na ówczesne czasy sumą symboliczną, bo wartość całego majątku Towarzystwa na koniec 1923 r. szacowano na 2 miliardy marek. Ustalono też wysokość opłat za wypożyczenie instrumentów, bo coraz więcej mieszkańców wsi uczyło się grać, korzystając z pomocy starszych kolegów i miejscowych „mistrzów”.

W 1924 roku kierownikiem orkiestry został ponownie Antoni Zawiślak, który przy pomocy Juliana Kotowicza, z wielkim zapałem zabrał się do pracy. W repertuarze orkiestry znalazły się głównie marsze, pieśni narodowe i kościelne. Próbowano także wykonywać tradycyjne melodie ludowe. Chociaż brakowało instrumentów, to członkowie orkiestry nadal doskonalili technikę gry. W latach 30-tych, równolegle z amatorską orkiestrą dętą Towarzystwa, istniała też orkiestra dęta „Strzelca”. Grali w niej głównie członkowie Związku Strzeleckiego i Związku Rezerwistów RP, a skład instrumentów był podobny do zespołu Towarzystwa. Nie zachowały się niestety żadne dokumenty i materiały źródłowe traktujące o działalności tej orkiestry. Wiadomo jedynie, że jednym z dyrygentów orkiestry dętej Związku Strzeleckiego był prawdopodobnie Kasper Jerzak,i ale nazwiska kapelmistrzów i kierownictwa zespołu są nieznane.

W 1935 r. Franciszek Stępień wyremontował cały zestaw instrumentów należących do orkiestr. Następnie zebrano będące w prywatnym posiadaniu nuty i już na początku 1936 r. rozpoczęto intensywne próby. 29 maja 1938 r. zorganizowane zostało w Łużnej gminne „Święto Pieśni”, w którym obok wszystkich sekcji artystycznych wystąpiła również orkiestra dęta. Koncertowała jeszcze kilkakrotnie, ale od połowy 1939 r. przestała funkcjonować ze względu na wojenne nastroje, a pamiętny wrzesień przerwał definitywnie jej działalność aż do 1946 roku.

Wrzesień 1939 r. rozproszył członków obu orkiestr dętych. Wielu z nich zostało zmobilizowanych do Batalionu Obrony Narodowej, niektórzy byli w obozach jenieckich i obozach internowania na Węgrzech, kilku walczyło w szeregach Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich.

Pod koniec 1945 roku zebrali się na wspólnym spotkaniu gdzie postanowili reaktywować orkiestrę. Rozpoczęto intensywne próby zespołu, który już na początku 1946 r. wystąpił publicznie w stosunkowo licznym składzie. Naukę gry prowadzili wówczas doświadczeni członkowie orkiestry, a dyrygentem był, dojeżdżający z Gorlic Franciszek Przepióra- kapelmistrz Zakładowej Orkiestry Dętej w Gliniku Mariampolskim.

W 1955 r. zmarł wieloletni, wielce zasłużony dla parafii Łużna proboszcz ks. Władysław Tobiasz. Łużański organista Tadeusz Rząca skontaktował się szybko z braćmi Janem i Leonem Cieśla, prosząc w o uczestnictwo orkiestry dętej w pogrzebie. Na ten apel wszyscy żyjący członkowie zespołu stanęli natychmiast do intensywnych prób. Był to impuls do wznowienia pracy zespołu i chociaż brakowało możliwości, jak też konkretnej motywacji to wnet przyszła pora na jedno i drugie. Brakowało jednak muzyków zatem nie zwlekając rozpoczęto naukę młodych, zdolnych mężczyzn.

W 1967 r. odbyło się zebranie wszystkich grających mieszkańców wsi oraz kierownictwa Domu Kultury i władz gminy. Na spotkaniu podjęto decyzję o założeniu zespołu ł pod nazwą Amatorska Orkiestra Dęta w Łużnej. Wybrano zarząd, na którego czele stanął Władysław Augustyn. Pisaniem nut zajmował się początkowo Kasper Jerzak, a później wykonywał tę żmudną czynność Eugeniusz Rząca.

Zespół miał stałą siedzibę w Domu Kultury. Próby odbywały się systematycznie, w każdą sobotę, a naukę gry prowadzono w zależności od potrzeb i możliwości. W 1992 r. zmarł kapelmistrz Eugeniusz Rząca, który przez 25 lat nieprzerwanie dzierżył batutę dyrygenta. W następnych latach odeszło na zawsze wielu jego kolegów, co w konsekwencji zredukowało skład osobowy zespołu do kilkunastu muzyków. Dyrygentem tej grupy został Stanisław Przybyło.

Po kilkunastu latach prowadzenie orkiestry przejął Jan Wypasek pod którego skrzydłami nastąpił jej rozkwit. Zakupiono nowe instrumenty, a intensywnie prowadzona nauka gry w szybkim czasie pozwoliła skompletować zespół, który w około trzydziestoosobowym składzie funkcjonuje do dnia dzisiejszego.